KIŞIN PARLAYAN YILDIZI (?)

DOĞU EKSPRESİYLE KARS(Değil

Son zamanlarda her yerde KIŞIN PARLAYAN YILDIZI KARS!(?) şeklinde yazılar görmeye başladım. İnsanlar anlatıyor Kars şöyle güzel, böyle güzel.. Bence değil mi? Tabii ki de güzel. Bir sonraki yazımda ben de sizileri Karsa götüreceğim ama ondan önce bir durağımız var.

Kedinin damdan dama atlarken donduğu şehir desem bilebilir misiniz?

Peki ya sizlere bir türkü mırıldansam?

Hele dadaş hoş musan

Dolu musan boş musan

Ayakların yan basir

Yoksa sen sarhoş musan

Evet, türkümüzdende anlaşılacağı üzere bugünkü yazımıza konu olan şehrimiz Dadaşlar diyarı Erzurum.

Erzurum denince akla ilk gelenler; soğuk, dadaş, oltu taşı, palandöken ve kayak olabilir ancak bunlardan daha da önemlisi Erzurumun milli mücadeleye olan katkısı. Burada sizlere tarih dersi anlatacak değilim ama yinede Erzurumun en azından yakın tarihini araştırmanızı öneririm.

Şimdi gelelim Erzuruma ulaşım konusu.

Ulaşım için benim tavsiyem hiç şüphesiz Doğu Ekspresidir. Vaktiniz varsa mutlaka Doğu Eksperesiyle gitmenizi tavsiye ederim. Vaktim yok diyenlerinizide Erzurum havalalimanı bekliyor olacak. www.erzurum.dhmi.gov.tr sitesinden aldığım bilgiye göre İzmir, İstanbul, Ankara, Antalya illerimizden günde toplam 15 uçak geliyor Erzuruma. Erzurum havalimanı şehir merkezine yakın sayılabilecek bir uzaklıkta. 40-50 lira gibi bir ücretle taksiye binebilir ya da belediyenin servislerini kullanabilirsiniz. (https://ulasim.erzurum.bel.tr/sefer.aspx?mid=6&kod=hvn)

Erzuruma geldik ne yapalım?

Bu sorunun cevabı için sizlere kendiminde kullandığı bir harita-rota bırakıyorum iki gün içinde şehir merkezini gezebilir trenle Karsa devam edebilir veya geri dönebilirsiniz. Vakti kısıtlı olan arkadaşlarıda havalimanına doğru alalım.

İlk durağımız Gar binası

Cumhuriyet döneminin ilk yapılarından biri olan Erzurum Tren Garının yapımına 1933 yılında başlanmış ve bundan 6yıl sonra 1939 yılında ilk trenini karşılamıştır.

Gar binasının içinde sizlere demiryolu nostaljisi yaşatacak olan bir demiryolları müzesi bulunuyor. Erzurum Gar Mürdürlüğü bünyesindeki müzede, 1900lü yılların başından itibaren demiryolu hizmetlerinde kullanılan çeşitli belgeler ve araçlar bulunuyor. Müzede bulunanlara örnek vermek gerekirse ilk olarak sizi kapıda karşılayan buharlı lokomotife bir selam vermek gerekir onun dışında ise 1939 yılında ilk trenin gelişi için yapılan törenden fotoğraflar, açılış anısına bastırılmış madalyalar, demiryolu çalışanlarının kullandığı aletler, o dönemlerde haberleşme için kullanılan telgraflar, manyetolu telefonlar gibi tam 320 parça eser bulunuyor. 

2 Kongre Binası

Bina ilk olarak 1864 yılında Mıgırdiç Sanasaryan tarafından yaptırılmış ve Sanasaryan Koleji (Ermeni Kız Yatılı Okulu) olarak hizmet vermiş. Cumhuriyet öncesinde satın alınarak devlete kazandırılan bina, 23 Temmuz 1919 tarihine gelindiğinde ülkemiz için önemi büyük olan Erzurum Kongresine ev sahipliği yapmış. Kongreden yaklaşık 5yıl sonra 1924 sonlarında büyük bir yangın geçirmiş ve ahşap kısımları tamamen yanmıştır. Yangından sonra onarılan bina, zaman içerisinde ilkokul ve lise olarak hizmet vermeye devam etmiş. 2011-2013 yılları arasında TBMM tarafından yapılan son restorasyonlar sorasında Kültür ve Turizm Bakanlığına devredilen bina günümüzde Kongre Binası Atatürk Resim Heykel Müzesi ve Galerisi olarak hizmet vermekte.

Binanın üst katında bulunan salonda kongre üyelerinin fotoğrafları, biyografileri sıraları ve önemli kongre belgeleri sergilenmektedir.

3 Taşhan

Taşhan adıyla anılan Rüstem Paşa Kervansarayı, Kanuni Sultan Süleyman’ın sadrazamı Rüstem Paşa tarafından 1561 yılında yaptırılmıştır. Yaptırıldığı zamanlarda Yolcuların gece ve gündüz, her türlü ihtiyaçlarının karşılandığı bu Kervansaray günümüzde geçmişten gelen bir avm gibi kullanılmakta. Oltu taşı üreticileri ve satıcıları başta olmak üzere değerli taşların alışverişinin yapıldığı çeşitli dükkanları içinde bulunduran Taşhan Erzurumda yöreye özgü alışveriş yapabileceğiniz yerlerin başında geliyor.

4 Erzurum Kalesi ve Saat Kulesi

5. yüzyılda Roma imparatoru Teodosyus tarafından yaklaşık 2000metre yükseklikte bir tepe üzerine inşa edilen Erzurum Kalesi 11.yüzyılda Türklerin eline geçmiştir. Günümüzde 8burcu ayakta kalan kalenin duvar kalınlıkları 2-2,5 metre arasında değişmektedir.

Kaleye kadar gelmişken üşenmeyip dar merdivenlerden saat kulesine çıkarsanız sizleri harika bir manzara bekliyor olacak.

5 Çifte Minareli Medrese

Erzurum’un sembolü haline gelen Çifte Minareli medresenin, bazı kaynaklarda Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad’ın kızı Hüdavend Hatun tarafından, 1253 yılında yaptırıldığı söylensede Kitabesi olmadığından, kimin yaptırdığı ve yapılış tarihi kesin olarak bilinememektedir.

İki katlı ve açık avlulu olan medreselerin en büyüğü olan Çifte Minareli Medresenin en gösterişli bölümü ön cephesidir. Taçkapının iki yanından yükselen çifte minareleri mozaik ve çinilerle süslenmiştir.

6 Üç Kümbetler 

Erzurumun bir diğer sembolü haline gelen üç kümbetler anadoluda bulunan anıt mezarların en güzel örnekleri arasında yar almakdur. Sekiz köşeli yapılar halinde üç mezardan oluşan yapılardan en büyüğünün Saltuklu Devletinin kurucusu Emir Saltuk’a ait olduğu sanılmakta. Kümbetlerin diğer ikisinin kimlere ait olduğu bilinmezken 14.yüzyılda inşa edildikleri tahmin edilmektedir.

7 Erzurum Evleri

13Eski Erzurum evinin birleştirilmesiyle oluşturulmuş bir müze-restoran diyebiliriz.

İçeriye giriş paralı ancak bir şeyler yer içerseniz giriş için verdiğiniz ücret hesabınızdan düşülüyor. Erzurumun yöresel yemeklerini yiyebileceğiniz üstüne çayınızı içerken şekerinizi kıtlayabileceğiniz harika bir yer.

8 Lalapaşa Camii

Lala Paşa Camisi; Erzurumda Osmanlı döneminde yapılan ilk cami olma özelliğini taşıyor hal böye oluncada şehirde inşa edilen diğer Osmanlı camilerinde model olmuştur.

9 Yakutiye Medresesi

Erzurum Etnografya Müzesi olarak hizmet veren Yakutiye medresesi 1310 yılında yapılmıştır. Medresenin içindeki odaların kapıları derse girerken hocanın önünde eğilinmesi gerekliliğiyle, ancak eğilerek geçilebilecek kadar büyük yapılmıştır.

10 Atatürk Evi

Ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün Erzurumda bulunduğu süre içinde iki ay boyunca kaldığı ve Erzurum Kongresi çalışmalarını sürdürdüğü ev 1984ten bu güne müze olarak hizmet vermekte.

Bonus: Hakem Amcanın evi (Paşabey Konağı)

Üç kümbetlerin karşısında bulunan tarihi konakta yaşayan Hakem amca köylerden topladığı ve atalarından kalan eski eşyaları evinde sergiliyor. Burası bir müze, restoran ya da otel değil. Burada Hakem amcanın misafirisiniz önce konakta bulunan her eşyayı zevkle anlatır sonra çay yapar, yemek yapar ve hatta kalacak yeriniz yoksa birde yatak yapar sobanın yanı başında sıcacık uyursunuz.

Ne yemeli?

Erzurum denince akla ilk gelen yiyecek şüphesiz Cağ Kebabıdır. Bunu Kadayıf Dolması izler ve sonrasında da kıtlama şeker gelir.

Bu üçlüyü yemek için benim tavsiyem Cağ kebabının mucidi olduğunu söyleyen Koç Tortum Cağ Kebaptır. Burada siz dur diyene kadar kebaplar gelmeye devam eder. Masaya sürahiyle gelen ayranlar, şalgamlar ve bittikçe yenilen mezelerin hepsi ikramdır. Sahibi çok iyi bir esnaf olduğu gibi aynı zamanda da şairdir. Restoranın duvarlarında, saatin altında ve hatta lavobodaki aynasında bile bir dörtlük görürsünüz. Duvarları süsyelen sadece sahibinin dörtlükleri değil; daha önce burada yemek yemiş ünlülerin fotoğrafları, salonun ve bulunduğu caddenin geçmiş yıllarda çekilmiş siyah beyaz fotoğraflarıda duvarlarda ve hatta masanızdadır. 

Bir diğer alternatif yöresel Erzurum yemekleridir. Hıngel, ekşili dolma, kesme çorbası, ayran aşı ve şalgam dolması gibi diğer bir çok yöresel yemeği yörenin evlerinin içinde Erzurum evlerinde yiyebilirsiniz.